Chổi than máy phát điện là gì? Chức năng và tác dụng chính

Khi nhắc tới chổi than các bạn sẽ nghĩ đến ngay các loại chổi than dành cho máy khoan, máy cắt. Đây là một bộ phận rất quan trọng của máy phát điện, hỗ trợ và cung cấp nguồn điện cho máy. Chổi than máy phát điện chắc hẳn là thuật ngữ mà người dùng máy hiếm khi nghe và để ý tới. Để tìm hiểu rõ và chi tiết hơn về chiếc máy của bạn. Hãy tham khảo ngay bài viết của chúng tôi về khái niệm, tác dụng và chức năng của chổi than trong máy phát điện nhé!

Chổi than máy phát điện là gì?

Chổi than máy phát điện là một bộ phận cực kỳ quan trọng đối với máy phát điện có chổi than. Bộ phận này được làm từ than đá, than chì hoặc carbon và có cấu tạo đơn giản. Nhiệm vụ của nó là chuyển đổi dòng điện qua các bộ phận Stator và Rator. Vật liệu than này có khả năng dẫn điện tốt và chịu được nhiệt độ cao.

Chổi Than Máy Phát điện Là Gì?

Các loại chổi than thường dùng cho máy phát điện

Hiện nay trên thị trường phổ biến 4 loại chổi than là: chổi than đơn, kép, chổi than tách và chổi than kết cấu Sandwich. Mỗi dòng máy phát điện sử dụng một loại chổi than khác nhau. Cùng chúng tôi tìm hiểu kỹ hơn về 4 loại chổi than thông qua những thông tin sau:

• Chổi than đơn (Paired brush): Đây là loại chổi than đơn giản nhất. Có hình dáng dẹp và được cắt thành que lá. Loại chổi than này thường được sử dụng cho các dòng máy phát điện có công suất nhỏ như máy phát điện gia đình,…
• Chổ than kép (insert/cored brush): bao gồm 2 chổi than được ghép và liên kết với nhau thông qua một dây cáp nối. Có khả năng chống mài mòn tốt.
• Chổi than tách (Split brush): là loại có thể tách ra thành hai hay nhiều miếng. Không cần phải gắn liền hay liên kết như chổi than kép. Ngoài ra, chổi than này có thể di chuyển cùng nhau, có thể làm cùng vật liệu hoặc khác vật liệu.
• Chổi than kết cấu sandwich (Sandwich brush): Đây là loại chổi than đặc biệt với thiết kế đa lớp. Thay vì chỉ sử dụng một lớp than đá, chúng sẽ chồng các lớp vật liệu khác nhau để cải thiện hiệu suất và độ bền của chổi than. Các vật liệu bao cọc lớp than đá là: graphite, carborundum, đồng, đồng phủ bạc, hay vật liệu composite..

Các loại chổi than thường dùng cho máy phát điện

Chổi than kết cấu sandwich có thể cung cấp nhiều lợi ích như tăng độ bền, giảm ma sát, tăng hiệu suất dẫn điện và chống cháy. Để đưa ra sự lựa chọn phù hợp nhất, các bạn cần xem xét nhu cầu và công suất của máy.

Tác dụng của chổi than đối với máy phát điện

Hình ảnh minh họa chổi than

Các bạn đã hình dung được mục đích chính của chổi than đối với máy phát trong phần mở đầu. Vậy ngoài khả năng dẫn điện tốt, chổi than còn có những tác dụng hữu ích nào?

• Dẫn điện: Khi vận hành máy phát, chổi than tiếp xúc với bộ phận cung cấp điện và chuyển đổi dòng điện từ nguồn vào rotor (bộ phận quay) của máy phát điện. Qua quá trình này, chúng giúp dẫn điện từ động cơ đến bộ phận tĩnh và bộ phận quay. Tạo nên một vòng dòng liên tục.
• Tạo ma sát: Ngoài tác dụng dẫn điện, chổi than có thể tạo ra ma sát khi tiếp xúc với stator. Điều này giúp loại bỏ các chất cặn, bụi và chất bẩn khác trên bề mặt của bộ phận tạo ra điện. Đảm bảo tiếp xúc tốt và đạt hiệu suất cao trong quá trình phát điện.
• Điều chỉnh độ tiếp xúc: Chổi than có thể điều chỉnh độ tiếp xúc với bộ phận tạo ra điện. Việc điều chỉnh này đảm bảo sự tiếp xúc chặt chẽ và ổn định giữa chổi than và bộ phận tạo ra điện. Tối ưu hóa hiệu suất truyền tải điện và giảm thiểu mất năng lượng do tiếp xúc không tốt.
• Cắt đứt dòng điện khi cần thiết: các sự cố quá tải hay ngắn mạch xảy ra. Chổi than có thể tự động ngắt đòng điện nhằm bảo vệ máy và các thiết bị kết nối. Ngăn chặn những thiệt hại nghiêm trọng.
• Tính ứng dụng cao: Ngoài việc sử dụng cho máy phát điện. Chổi than còn được dùng cho rất nhiều các dòng máy khác nhau như: động cơ ô tô, động cơ tàu thủy, các loại máy gia đình máy sấy, máy hút bụi,…

Chổi than được sử dụng khá phổ biến cho những thiết bị từ công suất nhỏ đến công suất lớn. Đây là bộ phận được ứng dụng nhiều trong đời sống hiện nay.

Cấu tạo của chổi than máy phát điện

Chổi than máy phát điện bao gồm 2 bộ phận chính là : lò xo và đầu chổi. Cùng với chúng tôi tìm hiểu chi tiết từng thành phận và có công dụng như thế nào đối với máy phát điện nhé!

Các thành phần chính của chổi than

Chổi than được phân biệt rất rõ với hình dạng như một chiếc bàn chải đánh răng. Đầu chổi than được làm từ carbon hoặc than chì. Gắn liền với dây cuồn đồng dưới dang lò xo. Lò xo này giúp chổi than tiếp xúc với cổ góp điện giúp đàn hồi, chắc chắn và không bị rung lắc khi vận hành. Bên trong đầu than có thiết kế một dây dẫn nhỏ. Độ dài khoảng từ 3 đến 5 mm. Phần này thường được gắn keo để cố định.

Dây dẫn này sẽ giúp người dùng xác định được chổi than đã mòn hay chưa. Khi nào cần phải thay mới. Ngoài ra chổi than của máy còn có thêm những bộ phận khác như đệm chổi than và miếng đệm cách nhiệt. Đảm bảo chổi than tiếp xúc với cổ góp đồng đều, cách nhiệt tốt.

Nguyên lý hoạt động của chổi than trong máy phát điện

Chổi than có nguyên lý hoạt động cực kỳ đơn giản đó là dẫn điện và tạo ma sát. Đầu của miếng than sẽ tiếp nhận lực đẩy của lò xo, tiếp xúc liên tục. Tạo ra ma sát trên cổ góp điện giúp rotor được cấp điện liên tục.

Khe rộng giữa chổi than và giá đỡ sẽ rơi vào khoảng 0,8 đến 1mm giúp đầu carbon có thể di chuyển tốt hơn và nhanh hơn. Nếu khoảng cách này lớn hơn hoặc nhỏ hơn mức yêu cầu thì sẽ khiến chổi than vị hỏng. Ảnh hưởng tới khả năng vận hành của máy phát điện.

Cách bảo dưỡng và thay thế chổi than

Nếu khả năng vận hành máy phát điện có dấu hiệu bị yếu đi. Ngoài những lỗi cơ bản về máy phát điện, cũng có thể nguyên nhân do chổi than của máy bị mài mòn. Thay vì quá lo lắng và đem máy ra cửa hàng để rồi “mất tiền oan”. Các bạn có thể xem xét lại và thay thế chổi than.

Hướng dẫn quy trình thay thế chổi than nhanh chóng

• Hãy chuẩn bị công cụ và tắt máy phát: Các công cụ cần sử dụng để mở máy phát điện đó là tua vít, kìm. Trước khi bắt đầu tháo ốc vít, hãy đảm bảo máy phát của bạn đã được tắt hoàn toàn.
• Tháo vòng bi bạc đạn:  Các bạn tiến hành tháo bạc đạn trước, sau đó tìm tất cả chổi than của máy và thay cùng một thể. Nên ghi nhớ vị trí của từng của ốc để dễ dàng thay chổi than mới.
• Kiểm tra và làm sạch: Hãy kiểm tra xem các ốc vít, bạc đạn và các vòng xung quanh có dính cặn hoặc bụi bẩn không. Tiến hành lau chùi và làm sạch.
• Lắp chổi than mới: Ghi nhớ thứ tự từng ốc vít. Thao tác lắp thì các bạn sẽ lắp chổi than vào trước sau đó mới lắp bạc đạn. Đảm bảo đúng thứ tự tháo ban đầu. Sau đó lắp lại vỏ máy phát.

Sau khi hoàn thành tất cả các bước trên, lắp và đưa tất cả ốc vít về vị trí cũ. Hãy kiểm tra xem chúng có tiếp xúc ổn định và đúng cách với bề mặt tạo ra điện. Khi đã hoàn thành, hãy khởi động lại máy phát điện và thử nghiệm để đảm bảo rằng chổi than mới hoạt động một cách chính xác.

Dấu hiệu nào cho thấy bạn nên thay mới chổi than máy phát điện?

Nhằm đảm bảo máy phát điện hoạt động ổn định hơn. Có một số dấu hiệu bạn cần nắm bắt để thay mới chổi than.

• Hao mòn nặng: Vấn đề này sẽ xảy ra khi bạn lâu ngày mới bảo dưỡng máy. Chổi than trở nên mỏng hơn, xuất hiện vết nứt trên bề mặt. Cổ góp điện có hiện tượng mòn và cháy xém.
• Nhiệt độ tăng: Bạn cảm thấy ma sát giữa chổi than và roto tăng, khiến nhiệt độ tăng. Lúc này chổi than có thể gặp vấn đề và bạn cần thay mới.
• Dòng điện không ổn định: Điện áp đầu ra của máy liên tục trong tình trạng không ổn định. Có thể chổi than của máy bị mòn dẫn tới sự biến đổi trong dòng điện.
• Máy rung hoặc phát ra âm thanh: Khi vận hành, máy phát điện bị rung hoặc có âm thanh lạ. Hãy kiểm tra lại toàn bộ máy.
• Khó khởi động hoặc ngắt máy: máy phát khó khởi động hơn hoặc bị ngắt đột ngột.

Để thay mới chổi than máy, nếu bạn không thể tự làm như quy trình trên chúng tôi đề cập. Thì hãy mang máy đến những địa chỉ sửa chữa uy tín. Lúc này sẽ có những kỹ thuật có chuyên môn cao, họ sẽ kiểm tra và sửa cho bạn. Khi thay mới chổi than, bạn nên lựa chọn xem loại chổi than nào phù hợp cho máy phát điện. Hãy tham khảo những người đã có kinh nghiệm nhé!

Trên đây là khái quát các kiến thức về chổi than máy phát điện. Máy phát nhập khẩu hy vọng rằng bài viết sẽ mang đến những kiến thức hữu ích về máy phát điện cho các bạn.