Mất điện, dùng máy phát điện sao cho an toàn?

Trong bối cảnh thời tiết ngày càng cực đoan và hệ thống điện lưới chịu áp lực lớn, tình trạng mất điện thường xuyên xảy ra tại nhiều địa phương. Trong những tình huống như vậy, máy phát điện trở thành giải pháp giúp duy trì hoạt động sinh hoạt và sản xuất. Tuy nhiên, nếu không được sử dụng đúng cách, máy phát điện có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như cháy nổ, điện giật hoặc ngộ độc khí thải.

Một trong những nguyên tắc quan trọng khi sử dụng máy phát điện gia đình hoặc máy phát điện công nghiệp là lựa chọn vị trí đặt máy phù hợp. Máy không được đặt trong phòng kín, tầng hầm hay gara, vì khí CO thải ra trong quá trình vận hành có thể gây ngạt và nguy hiểm đến tính mạng. Máy nên được đặt tại nơi khô ráo, thoáng gió và có mái che chống mưa nắng. Khoảng cách từ máy đến khu vực sinh hoạt cần đủ xa để khí thải không lan vào nhà.

Người dùng tuyệt đối không nên cắm ngược máy phát điện vào ổ cắm âm tường, hành động này tiềm ẩn nguy cơ đẩy dòng điện ngược ra lưới, gây nguy hiểm cho thợ điện và người khác sử dụng cùng mạng điện.

Giải pháp an toàn là sử dụng công tắc chuyển nguồn (ATS), do thợ điện có chuyên môn lắp đặt, nhằm kiểm soát rõ nguồn điện đang sử dụng (điện lưới hoặc máy phát).

Mỗi dòng máy phát điện chạy xăng hoặc dầu diesel đều có mức công suất định mức rõ ràng. Khi sử dụng, cần tính toán tổng tải của thiết bị cần dùng điện, tránh bật đồng thời nhiều thiết bị khiến máy quá tải, dễ gây sập nguồn hoặc chập mạch.

Người dùng cần lưu ý đặc biệt với các thiết bị có dòng khởi động lớn như tủ lạnh, máy lạnh hoặc máy bơm nước. Nếu vượt ngưỡng cho phép, máy phát không chỉ mất ổn định mà còn ảnh hưởng đến tuổi thọ của cả hệ thống.

Đây là lỗi thường gặp và cực kỳ nguy hiểm. Việc đổ xăng hoặc dầu khi máy đang nóng có thể gây cháy nổ do hơi nhiên liệu bốc hơi gặp nhiệt độ cao. Cần tắt máy hoàn toàn, để nguội tối thiểu 10–15 phút rồi mới tiến hành tiếp nhiên liệu. Ngoài ra, tuyệt đối không hút thuốc hoặc để lửa gần khu vực tiếp nhiên liệu.

Nếu chỉ sử dụng máy trong những dịp mất điện, việc để máy lâu ngày không hoạt động có thể dẫn đến tình trạng ắc quy cạn, dầu đóng cặn, động cơ khó nổ. Người dùng nên khởi động máy phát điện mỗi 2–3 tuần, cho chạy không tải khoảng 10–15 phút để duy trì độ ổn định của động cơ và hệ thống điện.

Máy phát điện cũng cần được bảo trì định kỳ, giống như các thiết bị cơ khí khác. Dầu nhớt nên được thay sau mỗi 50–100 giờ hoạt động. Sau 500 giờ, cần kiểm tra lọc gió, hệ thống làm mát và thay lọc nhớt nếu cần. Ngoài ra, các chi tiết như bu lông, dây điện, ống dẫn nhiên liệu cũng nên được kiểm tra để kịp thời phát hiện dấu hiệu hỏng hóc.

Máy phát điện khi vận hành thường tạo ra tiếng ồn lớn, rung lắc và nhiệt độ cao. Vì thế, cần có biện pháp cách ly an toàn, không để trẻ nhỏ hoặc vật nuôi lại gần, tránh các tai nạn đáng tiếc xảy ra.

Sử dụng máy phát điện an toàn và hiệu quả không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn là trách nhiệm với sức khỏe, tài sản và cả người thân xung quanh. Dù là trong gia đình hay tại nhà máy, mọi thao tác sử dụng – từ đặt máy, vận hành, đấu nối đến bảo trì – đều cần được thực hiện đúng quy trình, cẩn trọng và có hiểu biết.